Δημοτική Ενότητα Πολυγύρου

Ο Πολύγυρος βρίσκεται στο κέντρο της Χερσονήσου της Χαλκιδικής στους πρόποδες του όρους Χολομώντας. Έχει υψόμετρο 560 μέτρα.

Στο βόρειο μέρος του υπάρχει μια καταπράσινη πλαγιά που ανεβαίνει μέχρι την κορυφή "Τσουκαλάς" (890μ) από όπου αντικρίζει κανείς ένα πανοραμικό και μαγευτικό θέαμα: Τις τρεις χερσονήσους της Σιθωνίας, της Κασσάνδρας και του Αγίου Όρους με το μεγαλόπρεπο όρος Άθως και με τα γραφικότατα νησιά του Διάπορου, της Αμμουλιανής και της Κελύφου.

Στα νότια του Πολυγύρου χαμηλοί λόφοι, χαράδρες και ρέματα οδηγούν σε εύφορες πλαγιές, στις οποίες απλώνεται ο ελαιώνας του Πολυγύρου.

Στον Πολύγυρο υπάρχει Αρχαιολογικό Μουσείο, που το διαστημα αυτό βρισκεται υπό πλήρη ανακαστασκευή. Επίσης υπάρχει Λαογραφικό Μουσείο, που στεγάζεται στην οικία Καραγκάνη. Έχει πολλά πάρκα και γραφικές πλατείες. Σήμα κατατεθέν του Πολυγύρου είναι οι Έξι Βρύσες.

Αξιοσημείωτα εξωκλήσια του Πολυγύρου είναι το εξωκλήσι της Παναγίας, ένα χιλιόμετρο από την πόλη, του Προφήτη Ηλία, που βρίσκεται πάνω στο ομώνυμο λόφο, ο Άγιος Νικόλαος ο Ορφανός, ο Άγιος Χριστόφορος, ο Άγιος Βλάσης, ο Άγιος Ελευθέριος, η Αγία Μαρίνα, ο Άγιος Αθανάσιος, οι Άγιοι Ανάργυροι και πολλά άλλα.

Μεγάλο Πολιτιστικό γεγονός για τον Πολύγυρο είναι το Καρναβάλι του Πολυγύρου ενώ τους θερινούς μήνες το Αμφιθέατρο Πολυγύρου φιλοξενεί μεγάλες, μουσικές και θεατρικές παραστάσεις στο πλαίσιο του Φεστιβάλ Πολυγύρου. Στην οικία Τραγανού λειτουργεί η Δημοτική Βιβλιοθήκη Πολυγύρου, όπου πραγματοποιούνται όλο το χρόνο δημιουργικές δράσεις για μικρούς και μεγάλους.

Βρίσκεται στους πρόποδες του όρους Χολομώντα και απέχει από τον Πολύγυρο 14 χιλιόμετρα.

Ο πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στους πεντακοσίους (500) κατοίκους. Αξιοσημείωτο είναι ότι οι κάτοικοι του χωριού κατάγονται από διάφορα μέρη της Ελλάδας όπως Μοριά, Ήπειρο, Μακεδονία και Θράκη. Η κύρια ασχολία τους είναι κυρίως η γεωργία, η κτηνοτροφία και ο τουρισμός. Τα προϊόντα που παράγονται είναι σιτηρά, κτηνοτροφικά, παραδοσιακός άρτος, και το σουβλάκι του Αγ. Προδρόμου.

Τα αξιοθέατα του τόπου αυτού είναι το ποτάμι που διασχίζει το χωριό και περιβάλλεται από πλούσια βλάστηση. Επίσης υπάρχει η πανέμορφη πλατεία που είναι περιτριγυρισμένη από ταβέρνες. Σημαντική είναι η αναφορά για το εξωκλήσι του Αγ. Προδρόμου το οποίο είναι ένα από τα μεταβυζαντινά εξωκλήσια της Χαλκιδικής και έχει σημαντική αξία για τους κατοίκους της περιοχής.

Οι κάτοικοι του Αγ. Προδρόμου διατηρούν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου τους. Τη Μ. Παρασκευή νέες μαυροφορεμένες γυναίκες ψάλουν τα πάθη του Χριστού. Επίσης διατηρούνται και τα παραδοσιακά πανηγύρια, στις 9 Μαΐου γιορτάζεται ο Αγ. Χριστόφορος και στις 29 Αυγούστου το μεγάλο πανηγύρι του Αγ. Προδρόμου.

Στον Αγ. Πρόδρομο ο επισκέπτης μπορεί να απολαύσει τις παραδοσιακές, γραφικές ταβέρνες όπου σερβίρεται μεταξύ των άλλων τοπικών προϊόντων το ξακουστό σουβλάκι Αγίου Προδρόμου.

Βρίσκονται στους πρόποδες του Χολομώντα και χαρακτηρίζονται ως ημιορεινή περιοχή. Η απόσταση από το Πολύγυρο είναι 11 χλμ.

Σήμερα ο πληθυσμός των Βραστών ανέρχεται στους οκτακόσιους πενήντα (850) μόνιμους κατοίκους. Η κύρια ασχολία τους είναι οι αγροτικές εργασίες, η παραγωγή ελιάς και σιτηρών, καθώς επίσης και η παραγωγή καυσόξυλων.

Για την παραγωγή και επεξεργασία της ελιάς υπάρχουν μεγάλες μονάδες ελαιουργείων. Εξίσου σημαντική είναι η ασχολία τους με την κτηνοτροφία, μελισσοτροφία, καθώς επίσης υπάρχουν υλοτόμοι και εργάτες. Τα προϊόντα που παράγει ο τόπος αυτός είναι ελιές-λάδι, σιτηρά, μέλι, ξυλοκάρβουνα και το παραδοσιακό ποτό, το "κούμαρο".

Τα αξιοθέατα του τόπου αυτού είναι η εκκλησία του χωριού "Ευαγγελισμός της Θεοτόκου". Σημαντικό σημείο επίσκεψης είναι το σπήλαιο του Οσίου Ευθυμίου. Βρίσκεται σε ένα πανέμορφο μέρος περιτριγυρισμένο από καταρράκτες και πλατάνια. Εκεί ασκήτεψε ο Όσιος Ευθύμιος και τώρα υπάρχει η σπηλιά του κτισμένη πάνω σε ένα βράχο. Η μνήμη του γιορτάζεται στις 14 Οκτωβρίου.

Οι κάτοικοι των Βραστών διατηρούν και αυτοί τα πατροπαράδοτα πανηγύρια που αριθμούνται γύρω στα 13. Τα μεγαλύτερα είναι των Αγ. Αναργύρων στις 1/7, της Αγ. Κυριακής στις 7/7, και στις 15/8 που γιορτάζεται η "Κοίμηση Της Θεοτόκου" ο Πολιτιστικός Σύλλογος διοργανώνει τετραήμερο εκδηλώσεων με την επωνυμία "Γιορτή Κουμαρου".

ξιόλογος, με αυξανόμενη οικονομικά δυναμική, είναι ο οικισμός των Καλυβών, που βρίσκεται κοντά στη θάλασσα, μεταξύ Γερακινής και Ολύνθου. Οι Καλύβες πήραν το όνομά τους από το πλήθος αγροτικών σπιτιών (καλυβών), που έχτιζαν οι Πολυγυρινοί στην περιοχή για να καλλιεργούν τα πλούσια κτήματά τους, όπως τους μεταξοσκώληκες παλιότερα. Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία. Στις Καλύβες, εκτός από τους πατροπαράδοτους ελαιώνες που υπήρχαν από αιώνες, αναπτύχθηκαν τα τελευταία χρόνια, χιλιάδες στρέμματα ελαιώνες βρώσιμης ελιάς, που μαζί με τους γειτονικούς πλούσιους ελαιώνες της Ολύνθου, αποτελούν το μεγαλύτερο κέντρο παραγωγής της περίφημης χονδροελιάς σε όλο το Νομό Χαλκιδικής. Χιλιάδες τόνοι ελιάς παράγονται στην περιοχή, δίνοντας εξαιρετικά δυναμικό εισόδημα στους κατοίκους και τροφοδοτούν τα πολλά εργοστάσια επεξεργασίας και τα ελαιουργεία της περιοχής, ενώ μεγάλες ποσότητες τροφοδοτούν εργοστάσια σε άλλες περιοχές.

Πολιούχος του χωριού είναι ο Άγιος Μόδεστος (17-18 Δεκεμβρίου), ενώ υπάρχουν πολλά εξωκλήσια.

Στην παραλία Καλυβών υπήρχε η αρχαία πόλη Μυκήβερνα, ανεξάρτητη και σημαντική, που ήταν λόγω της θέσης της, επίνειο της ονομαστής αρχαίας Ολύνθου. Δεν έχουν γίνει συστηματικές ανασκαφές στο χώρο της αρχαίας πόλης.

Στις Καλύβες υπάρχουν ταβέρνες, καφετερίες, ενοικιαζόμενα δωμάτια και πολλές εξοχικές κατοικίες.

Η απόσταση που χωρίζει το χωριό από τον Πολύγυρο είναι 18 χλμ. Και από το δημοτικό διαμέρισμα των Βραστάμων, του οποίου είναι οικισμός, μόλις 5 χιλιόμετρα. Ένας μικρός τόπος, που οι κάτοικοί του ζουν από τη γεωργία και την κτηνοτροφία.

Μέσα στις ασχολίες τους συμμετέχουν ενεργά στα κοινά αφού η απόσταση που τους χωρίζει από τα Βράσταμα είναι μικρή και έτσι έχουν άμεση επικοινωνία και συμμετέχουν ενεργά στις δραστηριότητες του δημοτικού διαμερίσματός τους κρατώντας το χρώμα της Χαλκιδικής, που χαρακτηρίζει άλλωστε όλα τα δημοτικά διαμερίσματα του Δήμου Πολυγύρου.

Υπάρχει δραστήριος Πολιτιστικός Σύλλογος, ο οποίος μέσα στις δραστηριότητές του έχει τη φροντίδα της οργάνωσης τριήμερων εκδηλώσεων προς τιμήν της Παναγούδας (8 Σεπτεμβρίου).

Στην ευρύτερη περιοχή έχουν επισημανθεί σημαντικά παλαιοντολογικά ευρήματα.

Βρίσκεται στα νότια του δήμου και πρόκειται για πεδινή περιοχή. Η απόστασή της από τον Πολύγυρο είναι 24 χιλιόμετρα.

Η Όλυνθος αποτελεί την Ιστορική Πρωτεύουσα του Δήμου Πολυγύρου. Η παράδοση αποδίδει την ίδρυση της πόλης, όπως και το όνομά της, στον ήρωα Όλυνθο, γιο του ποτάμιου θεού Στρυμόνα, ενώ ο Ηρόδοτος αναφέρει ότι κατακτήθηκε από τους Βοττιαίους της Ημαθίας του 7ου αιώνα π.χ. όταν μετά την δίωξη τους από τους Μακεδόνες, μετοίκησαν στη Χαλκιδική και εγκαταστάθηκαν στο Νότιο λόφο. Υπήρξε πρωτεύουσα της Χαλκιδικής Συνομοσπονδίας (Κοινό Χαλκιδέων). Προσπάθησε να κρατήσει αυτονομία μεταξύ Αθήνας, Σπάρτης και της ανερχόμενης δύναμης της Μακεδονίας του Φιλίππου Β΄. Τελικά καταστράφηκε από τον Φίλιππο το 348 π.Χ., ενώ περίφημοι έμειναν οι Ολυνθιακοί Λόγοι του Δημοσθένη εναντίον της απειλής του Φιλίππου.

Ο σημερινός πληθυσμός του χωριού ανέρχεται στους 1131 κατοίκους. Η κύρια ασχολία των κατοίκων είναι η κτηνοτροφία και η γεωργία, που τα τελευταία χρόνια έχει αναπτυχθεί και κατατάσσει την Όλυνθο στις πρώτες ελαιοπαραγωγικές περιοχές της Ελλάδας σε βρώσιμη ελιά και αγουρέλαιο. Τα προϊόντα που παράγει είναι λάδι, ελιές, και φιστίκια Αιγίνης.

Τα αξιοθέατα του τόπου έχουν ιδιαίτερη σημασία. Πρόκειται για τον Αρχαιολογικό χώρο της Ολύνθου όπου εκεί βρίσκονται και Βυζαντινά μνημεία. Οι Ολύνθιοι διατηρούν τα πατροπαράδοτα πανηγύρια και τα γιορτάζουν με όλη τους τη μεγαλοσύνη:

Γιορτή Αγ. Αθανασίου- 2 Μαΐου

Γιορτή Αγ. Γεωργίου- 23 Απριλίου

Γιορτή Αγ. Αναργύρων- 1 Ιουλίου (κουρμπάνια)

και τέλος το τριήμερο εκδηλώσεων με την επωνυμία "Γιορτή Ελιάς" που διοργανώνει ο Πολιτιστικός Σύλλογος.

Η Όλυνθος διαθέτει ξενοδοχείο για τη διαμονή των επισκεπτών, καθώς και παραδοσιακές ταβέρνες.

Πληροφορίες για την αρχαία Όλυνθο

Βρίσκεται Βόρεια του Πολυγύρου στον ορεινό όγκο του Χολομώντα. Η απόσταση από τον Πολύγυρο είναι 10 χιλιόμετρα.

Ο πληθυσμός του Παλαιοκάστρου ανέρχεται 351 κατοίκους. Οι κάτοικοι του χωριού ασχολούνται κυρίως με τη γεωργία και τη παραγωγή ξυλείας. Επίσης υπάρχουν κάτοικοι που είναι εργάτες στα μεταλλεία της Γερακινής, καθώς και στα λατομεία της περιοχής.

Τα αξιοθέατα του τόπου είναι η περιηγητική διαδρομή Παλαιοκάστρου Αγ. Παρασκευής, όπως και αξιοσημείωτο σημείο για τον επισκέπτη είναι και ο παλιός παραδοσιακός οικισμός του χωριού. Στην παλιά εθνική οδό Παλαιοκάστρου - Πολυγύρου βρίσκεται η ιστορική γέφυρα του "Καβρόλακα".

Οι κάτοικοι του Παλαιοκάστρου διατηρούν τα ήθη και τα έθιμα του τόπου τους. Την ημέρα των Θεοφανίων αναβιώνεται από τον Αθλητικό και τον Πολιτιστικό Σύλλογο το παραδοσιακό έθιμο των "Φωταρών". Επίσης γιορτάζονται τα τοπικά πανηγύρια της περιοχής, ένα απ' αυτά είναι το πανηγύρι της Αγ. Παρασκευής στο εξωκλήσι της "Βατόνιας" όπου γίνεται πανηγυρικός εσπερινός.

Στο Παλαιόκαστρο μπορείτε να επισκεφθείτε την ταβέρνα του χωριού με φαγητά της ώρας.

Η Πλανά βρίσκεται σε υψόμετρο 120 μέτρων και απέχει 22 χιλιόμετρα από τον Πολύγυρο. Η περιοχή είναι γνωστή από την αρχαιότητα και μνημονεύεται στο έργο του Ξενοφώντα «Κύρου Ανάβαση» σαν Άσσα, που αποτέλεσε τόπο διαμονής των περσικών στρατευμάτων επί οκτάμηνο.

Ένα μικρό χωριό με έντονο το χρώμα της Χαλκιδικής και ανεπτυγμένο το αίσθημα της φιλοξενίας.

Οι λιγοστοί μόνιμοι κάτοικοι μέσα από τις καθημερινές ασχολίες τους με τη γεωργία και την κτηνοτροφία έχουν καταφέρει να διατηρήσουν αναλλοίωτετς τις παραδόσεις του τόπου τους.

Τα δύο μεγάλα πανηγύρια, των Αγίων Αποστόλων στις 28 και 29 Ιουνίου και της Αγίας Κυριακής στις 6 και 7 Ιουλίου δίνουν, όσο καλύτερα μπορούν, στους επισκέπτες αλλά και στους νεότερους τη σημασία της διατήρησης της παράδοσης και των εθίμων του τόπου μας.

Τα Σανά βρίσκονται σε υψόμετρο 290 μέτρων και απέχουν 17 χιλιόμετρα από τον Πολύγυρο.Οι κάτοικοι ασχολούνται κυρίως με την κτηνοτροφία και σε μικρότερο βαθμό με την καπνοκαλλιέργεια και την καλλιέργεια δημητριακών.

Σε ό,τι αφορά στα αξιοθέατα των Σανών το Φράγμα-Λίμνη είναι ένα από τα πιο αξιόλογα. Εκτός από ταμιευτήρας ύδατος εξελίσσεται λόγω της μεγάλης έκτασης που καλύπτει σε έναν άριστο υδροβιότοπο αλλά και σε διβάριο με την πληθώρα ψαριών που έχουν κατακλύσει και ενβιούν στο βυθό του. Επίσης το μεγάλο ρέμα-φαράγγι του Αμμίτη ποταμού (Βασμούρα), η τοποθεσία του Αι Λια και οι χαμηλοί λόφοι της κορυφογραμμής του Νέεφτου προσφέρονται για φυσικές διαδρομές, επισκέψεις και περιπάτους.

Ο δρόμος από την διασταύρωση της "Κερασιάς" προς το χωριό είναι απείρου φυσικού κάλλους με θέα την λίμνη Βόλβη, αρχαιολογικούς χώρους, το αρχαίο νεκροταφείο στην περιοχή του Αι-Λια και το μικρό πρόσφατα αναστυλωμένο εκκλησάκι του 10ου αιώνα.

Οι παραδοσιακές εκδηλώσεις που τα τελευταία χρόνια οργανώνονται με μεγάλη επιτυχία στο δημοτικό διαμέρισμα των Σανών είναι οι ακόλουθες:

Το Πανηγύρι του Αι-Λια στις 20 Ιουλίου, Το πανηγύρι των Αγίων Ταξιαρχών στις 8 Νοεμβρίου και Η "Γιορτή Τσίπουρου" που γιορτάζεται στην κεντρική πλατεία του χωριού. Η πρώτη γιορτή ξεκίνησε το 1999 από τους αμπελουργούς του χωριού και λόγω της λειτουργίας παραδοσιακών αποστακτήρων τσίπουρου. Διοργανώνεται κάθε χρόνο στην έναρξης της αποστακτικής περιόδου, συνήθως την τρίτη Κυριακή του μήνα Οκτώβρη.

Ο Ταξιάρχης είναι κτισμένος κοντά στην κορυφή του Χολομώντα σε υψόμετρο 650 μέτρων. Η παράδοση τον συνδέει με το Άγιο Όρος και ειδικότερα με την μονή Δοχειαρίου και το μετόχι του Αρχαγγέλου Μιχαήλ που είχε η μονή στο χωριό. Η παλαιότερη ονομασία του ήταν Λόκοβη και επίσημα ονομάσθηκε Ταξιάρχης το 1928 από τον προστάτη Άγιο του χωριού, Αρχάγγελο Μιχαήλ.

Απέχει 25 χιλιόμετρα από τον Πολύγυρο.

Οι κάτοικοί του ασχολούνται με την υλοτομία, την παραγωγή καυσόξυλων, διάφορες γεωργικές καλλιέργειες και την κτηνοτροφία. Ονομαστοί επίσης είναι οι κτίστες, οι πετράδες, και οι τεχνίτες του Ταξιάρχη που δουλεύουν σε ολόκληρη τη Χαλκιδική. Αρκετές γυναίκες ασχολούνται με την υφαντουργία, το πλέξιμο και το κέντημα, ενώ σημαντικό μέρος του εισοδήματος προέρχεται από την καλλιέργεια του ελάτου για χριστουγεννιάτικα δέντρα. Τέλος, ολοένα και περισσότεροι κάτοικοι ασχολούνται με τον αγροτουρισμό.

Αξιοθέατα: η ορεινή διάβαση Χολομώντα δίνει την δυνατότητα στον επισκέπτη να απολαύσει το πυκνό δάσος, γεμάτο βαλανιδιές, οξιές, καστανιές, πουρνάρια, πεύκα, έλατα, και ποικιλία από δέντρα, θάμνους, αγριολούλουδα και αρωματικά φυτά, ενώ η θέα που προσφέρεται από κάποιες περιοχές είναι μοναδική. Ενδεικτικά αναφέρονται η Μπάρα, η Απολυμένη Πέτρα, του Πασά το πηγάδι, η Σχισμένη Πέτρα, η τοποθεσία Άγιος, η άγρια περιοχή του Αρκουδόλακκα. Επίσης η η μεγάλη βρύση Τσιποτούρα που βρίσκεται στην είσοδο του χωριού, το Κάτω Πηγάδι, η πετρόκτιστη πλατεία, η βασιλική με τρούλο Εκκλησία, το εκκλησιαστικό μουσείο, το Χάνι, διάφορες παραδοσιακά κτισμένες κατοικίες και πλήθος εκκλησίες και ξωκλήσια διάσπαρτα μέσα και γύρω από το χωριό και το Δασικό Μουσείο (στο κτίριο του Πανεπιστημίου).

Η θρησκευτική αλλά και η κοινωνική ζωή του χωριού βρίσκουν την έκφρασή τους σε μια σειρά από γιορτές, πανηγύρια, έθιμα, και τελετές.

Τέλος ο Ταξιάρχης παρουσιάζει τουριστικό ενδιαφέρον χειμώνα-καλοκαίρι. Υπάρχει και συνεχώς αναπτύσσεται η υποδομή για την φιλοξενία των επισκεπτών σε παραδοσιακά σπίτια και ξενώνες, με όλες τις ανέσεις. Η σήμανση παλιών μονοπατιών, η χάραξη περιηγητικών-περιπατητικών διαδρομών για πεζοπορία, η ιππασία, οι διαδρομές ποδηλάτου, οι βιότοποι, οι περιοχές ελεγχόμενου κυνηγιού και εκτροφής θηραμάτων, η αναρρίχηση και η ορειβασία καθώς επίσης και οι φημισμένες ταβέρνες της περιοχής, προσελκύουν ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον πολλών επισκεπτών.